داستان هاروت و ماروت و افسانه زهره یا ناهید

اصل داستان واقعی

آنچه که مسلم است طبق آیه 102 سوره مبارکه بقره در قرآن، هاروت و ماروت، دو فرشته الهی بوده اند که خداوند آن ها را به شهر بابِل فرستاد.[1] داستان این بود که آنها به مردم سِحر آموختند تا از سحر جادوگران پرهیز کنند و آن را باطل نمایند و البته به هرکسی که چیزی در این باره می آموختند (آموزش سحر و جادو) به او تاکید می کردند: 
«إِنَّما نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلا تَکْفُرْ؛ ما، وسیله آزمایش تو هستیم، کافر نشو».
ولی گروهی از مردم با به کارگیری این آموزه ها، کافر شدند و به وسیله آن چه می آموختند بین زن و شوهر جدایی می انداختند!

افسانه هایی در باره دو فرشته هاروت و ماروت
شاید به دلیل وجود بحث سحر و جادو، در این مورد داستاسرایی ها و افسانه های گوناگونی ساخته شده و بعضی ها حتی دلیل نزول فرشتگان را هم با خرافات و افسانه در هم آمیخته اند. در یکی از این داستانها گفته شده زمانى که عصیان و نافرمانی بنى آدم افزون شد، فرشتگان به بنى آدم به دیده حقارت نظر افکندند و از عصیان بنى آدم، به محضر خداوند اعتراض کردند.
خداوند به ایشان گفت: اگر شما به جاى آدمیان بودید و قواى نفسانى آن ها را داشتید بهتر از ایشان رفتار نمى کردید. فرشتگان از خدا خواستار آزمایش شدند! و خداوند براى آزمایش، دو تن از آنان را به نام هاروت و ماروت به زمین فرستاد و به ایشان فرمان داد که از گناهان عظیم از جمله شرک و زنا و قتل نفس و باده نوشى خوددارى کنند.
چون فرشتگان به زمین آمدند به زودى فریفته زن زیبایى شدند و در حالِ عملِ نامشروع، گرفتار گردیدند و مزاحم [همسر زن] را کشتند. خداوند به فرشتگان فرمان داد که به حال هم جنسان خویش در زمین، نظر افکنند. فرشتگان ماجرا را دیدند و به حکمت خدا پى بردند.
برخی گفتند که وقتى هاروت و ماروت به زمین آمدند، زنى را دیدند که بسیار زیبارو بود (به نام زهره یا ناهید) و هاروت و ماروت، آن زن را به سوى خود خواندند و آن زن سه شرط در مقابل آن ها قرار داد و گفت: اگر مى خواهید که من از شما اطاعت کنم باید این کودک بى گناه را بکشید[2] یا این کلام خدا را بسوزانید (کتاب آسمانی آن دوره) و یا این شراب مست کننده را بخورید.
هاروت و ماروت از بین آن سه شرط، شراب خوردن را انتخاب کردند تا بعد از خوردن آن، توبه کنند(!) اما وقتى شراب خوردند، مست شدند و کودک را کشتند و کلام خدا را سوزاندند. سپس به زهره گفتند که ما هر سه شرط تو را انجام دادیم، تو نیز به فرمان ما عمل کن.[3]
زهره از آنها خواست که نام اعظم خدا را که با آن به زمین مى آیند و به آسمان باز مى گردند، را به او بیاموزند و آن ها آن اسم اعظم خداوند را نیز به او آموختند و او آن اسم اعظم خدا را خواند و به آسمان رفت و از آن ها اطاعت نکرد و به صورت ستاره (سیاره) زهره فعلى مسخ گردید.

یک متن کوتاه پندآموز به انتخاب سامانه برای شما

بخشنده ترین مردم کسی است که در هنگام قدرت می بخشد

هاروت و ماروت از پیغمبر معاصر خود، حضرت ادریس(ع) (حضرت سلیمان(ع) و حضرت نوح(ع) هم گفته شده) خواستند که براى آن ها دعا کند و در نتیجه دعاى حضرت، آن دو بین عذاب دنیوى و عذاب اخروى مخیّر شدند.
هاروت و ماروت در نهایت، عذاب دنیوى را اختیار کردند و در چاهى به نام بابل (در برخی افسانه ها نام کوه دماوند برده شده)[4] آویزان شدند و عذاب آن ها همچنان ادامه دارد. آن ها در آن چاه آویخته شده اند و از تشنگى زبانشان به در افتاده، ولى نمى توانند آب بخورند با این که بین آن ها و آب، فاصله اى به اندازه یک تیغ شمشیر است. و خداوند متعال دعایى را به آن ها در ثناى خویش تلقین کرده و آن ها آن دعا را مى خوانند و عذاب، براى آن ها آسان تر مى شود!
*****
توضیحات داستان
همانطوریکه در ابتدا ذکر شد، این داستان نمی تواند صحیح باشد و افسانه سرایی بیش نیست! زیرا اولا کلا راویان این داستان، افراد و راویان غیر معتبر هستند و این مهمترین دلیل بر رد این داستان است.
اصولا فرشتگان بر اساس آیات قرآن و احادیث، فقط یک بار به خداوند اعتراض کردند که آن هم زمان خلقت آدم بود، که فرشتگان هنگام خلقت جمله إِنِّى أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ: من چیزى مى دانم که شما آن را نمى دانید را از خداوند متعال شنیده اند.
بحث ستاره زهره یا ناهید که در افسانه ذکر شده اصولا نمیتواند درست باشد چرا که خداوند در قرآن به این ستارگان و سیارات قسم یاد می کند و بدیهی است، گناهکاران نمی توانند مورد قسم قرار گیرند.
با استناد به آیات قرآن کریم و روایات نقل شده از ائمه اطهار (علیهم السلام) و نیز استدلال هاى عقلى، ثابت مى شود که هاروت و ماروت دو فرشته الهى بودند که مرتکب گناهى نشده اند و این افسانه ها اصولا از داستان های قوم بنی اسرائیل اخذ شده است. خوانندگان گرامی برای دریافت استدال افسانه بودن و غیر واقعی بودن این داستان، به کتاب ها و سایت های معتبر مراجعه نمایند.

-------------------
پی نوشت:
1- وَ مَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَ مَارُوتَ وَ مَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ
2. در یک نقل، شخص مقتول توسط هاروت و ماروت، کودکى است بى گناه و در نقل دیگر، مقتول، شوهر زهره است.
3. گناهان گفته شده در یک نقل: زنا، شرب خمر، سجده بر بت و قتل نفس مى باشد و در نقل هاى دیگر، علاوه بر چهار مورد مزبور، اجراى حکم ناعادلانه و نیز آموختن اسم اعظم خدا به زهره، در زمره این گناهان قرار گرفته است.
4. هم چنین فراوانى اقوال گوناگون در مورد شهر بابل (که گفته شده محل عذاب ماروت و هاروت است)، از دیگر اختلافات موجود در روایات مختلف این داستان است.