به باور برخی مورخان شطرنج اختراع ایرانیان است و عده ای هم آن را اختراع هندیان دانسته اند. برخی معتقدند که شطرنج (چترنگ) در اصل اختراع ایرانی بوده و سپس از ایران به هند برده شده و بعدا از ایران به جهان عرب و اسلام نیز گسترش پیدا کرده و سرانجام از آنجا به اروپا رفته است و در اواخر قرون وسطی در اروپا شطرنج به شیوه امروزی درآمده است.
در شاهنامه آمده که وقتی طلحند پسر نای هندی در جنگ با گو پسر عمو و برادر امی بر سر پادشاهی کشته شد، مادرش از غم او افسرده گشت. گروهی از دانشمندان برای سرگرم کردن مادر و نیز نشان دادن وضعیت جنگی که پسرش در آن کشته شد، شطرنج را اختراع کردند. مسعودی تاریخ نگار (مورخ) مسلمان قرن چهارم در مروج الذهب ابداع شطرنج را به بلهیت مردی از تبار برهمنان نسبت داده است.
در افسانه ها آمده است که پادشاه (راجه) هند که به سختی تحت تأثیر اختراع بازی شطرنج قرار گرفته بود با غرور به مخترع آن اعلام کرد که هر پاداشی بخواهد به او خواهد داد و مخترع شطرنج تقاضایی کرد که به ظاهرخیلی ناچیز به نظر می رسید: او تعدادی دانه های گندم درخواست کرد به نحوی که در خانه اول یک دانه گندم و در خانه دوم دو دانه گندم و در خانه سوم چهار دانه ... تا خانه شصت و چهارم. به طوری که به ترتیب هر خانه که جلو می رویم دو برابر خانه قبلی دانه گندم بگذارد.
موفقیت به همان اندازه شکست، خطرناک است.
پادشاه هند که خود را خیلی ثروتمند می دانست، نتوانست از عهده این درخواست برآید. در واقع مخترع شطرنج با این درخواست، درسی دیگر به پادشاه هند داد که این راجه ثروتمند شرقی با همه تصورات بی پایان خود نمی تواند این مقدار گندم را تهیه کند، که پس از حساب و شمارش معلوم می شود که تعداد گندمهای درخواستی:
18446764073709551615 عدد دانه گندم است که اگر تمامِ آن سرزمین را هم گندم بکارند، کفایت این مقدار را نخواهد کرد!
محاسبه تعداد دانه های گندم به مسئله شطرنج معروف است و ابوریحان بیرونی در کتاب خود به نام آثارالباقیه این مسئله را حل کرده است و با استدلال دقیق مقدار آن را به دست آورده است. این مسئله در واقع محاسبه یک تصاعد هندسی است که جمله اول آن یک و تعداد جمله ها 64 می باشد. چون صفحه شطرنج 64 خانه دارد. با محاسبه معلوم شد که باید به تعداد 2 به توان 64 منهای یک دانه گندم آماده شود.
در یک متر مکعب به تقریب 15 میلیون دانه گندم جا می گیرد. بنابراین مقدار گندمی که مخترع شطرنج خواسته، تقریبا به 1200 کیلومتر مکعب جا نیاز داشت. برای درک این حجم، اگر طول انبار را 40 متر و عرض آن را 20 متر بگیریم باید ارتفاع انبار به اندازه فاصله زمین تا خورشید باشد.
نظر و دیدگاه خود را در رابطه با این داستان بنویسید:
نظرات و دیدگاه های خوانندگان در صورت تایید، نشان داده خواهند شد.
نشانی ایمیل و تلفن همراه شما منتشر نخواهد شد. با درج ایمیل، گراواتار شما (در صورت وجود) نشان داده خواهد شد.
نظرات و دیدگاه های خوانندگان:
در باره این داستان هیچ نظر و دیدگاه تایید شده، وجود ندارد.